کار در کلاس صفحه 57 حسابان دوازدهم
مجانبهای قائم تابع $f(x) = \frac{x^2 - 3x + 2}{x^2 - x - 6}$ را در صورت وجود به دست آورید.
پاسخ تشریحی و گام به گام کار در کلاس صفحه 57 حسابان دوازدهم
سلام! برای پیدا کردن **مجانبهای قائم (Vertical Asymptotes)** یک تابع گویا، باید ریشههای **مخرج** را پیدا کنیم و مطمئن شویم که آن ریشهها، ریشههای **صورت** نیز نباشند. اگر ریشهای همزمان صورت و مخرج را صفر کند، باید ابهام $\frac{0}{0}$ را رفع کرده و حد را بررسی کنیم. 🚀
---
### 1. تجزیه صورت و مخرج
ابتدا صورت و مخرج کسر را تجزیه میکنیم تا ریشههای مشترک را شناسایی کنیم.
#### الف) تجزیه صورت (Numerator)
$$N(x) = x^2 - 3x + 2$$
ریشهها اعدادی هستند که ضربشان 2 و جمعشان 3 باشد (1 و 2):
$$N(x) = (x - 1)(x - 2)$$
#### ب) تجزیه مخرج (Denominator)
$$D(x) = x^2 - x - 6$$
ریشهها اعدادی هستند که ضربشان $-6$ و جمعشان $1$ باشد ($3$ و $-2$):
$$D(x) = (x - 3)(x + 2)$$
### 2. بازنویسی تابع
$$f(x) = \frac{(x - 1)(x - 2)}{(x - 3)(x + 2)}$$
### 3. یافتن ریشههای مخرج
ریشههای مخرج، مقادیری هستند که مخرج را صفر میکنند (نقاط مشکوک به مجانب قائم):
$$x^2 - x - 6 = 0 \implies (x - 3)(x + 2) = 0$$
* ریشه اول: $x = 3$
* ریشه دوم: $x = -2$
### 4. بررسی مجانب بودن ریشهها
یک خط عمودی $x = a$ زمانی مجانب قائم است که $\lim_{x \to a} f(x) = \pm \infty$ باشد (یعنی $a$ فقط مخرج را صفر کند و نه صورت را).
#### الف) بررسی $x = 3$
$x = 3$ را در صورت جایگزین میکنیم:
$$N(3) = (3)^2 - 3(3) + 2 = 9 - 9 + 2 = 2$$
چون $N(3) \neq 0$ است، در این نقطه حالت $\frac{L}{0}$ خواهیم داشت که منجر به حد نامتناهی میشود.
$$\lim_{x \to 3} f(x) = \frac{2}{0} = \pm \infty$$
**نتیجه:** $\mathbf{x = 3}$ یک مجانب قائم است.
#### ب) بررسی $x = -2$
$x = -2$ را در صورت جایگزین میکنیم:
$$N(-2) = (-2)^2 - 3(-2) + 2 = 4 + 6 + 2 = 12$$
چون $N(-2) \neq 0$ است، در این نقطه نیز حالت $\frac{L}{0}$ خواهیم داشت.
$$\lim_{x \to -2} f(x) = \frac{12}{0} = \pm \infty$$
**نتیجه:** $\mathbf{x = -2}$ نیز یک مجانب قائم است.
---
### نتیجهگیری نهایی
تابع $f(x)$ دارای **دو مجانب قائم** است که معادلات آنها عبارتند از:
$$\mathbf{x = 3} \quad \text{و} \quad \mathbf{x = -2}$$